شناسایی خبرهای جعلی در زمان کرونا – راهنمای نهایی برای جلوگیری از هراس و بیتفاوتی
نگارش یافته توسط: شارون هارلیهال (منبع)
منتشر شده در تاریخ ۲۹ مارس 2020
مترجم: نگین شکرزاده – کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانششناسی دانشگاه شهید بهشتی
در سه سال اخیر، گزارشهای استفاده از ابزارهای بازاریابی دیجیتال مانند رسانههای اجتماعی برای پخش اطلاعات دروغین، که معمولاً به عنوان «خبرهای جعلی» شناخته میشوند، افزایش یافته است. از اظهارات احتمالی در مورد فوت افراد مشهور تا دستکاری انتخابات به نظر میرسد که متاسفانه این روند همچنان در حال استفاده است.
این مورد به خصوص در عصر ویروس همهگیر کرونا روندی خطرناک است. غالباً دشوار است که بدانید ویروس چقدر خطرناک است، چه کسی بیشترین تاثیر را پذیرفته و چه گامهایی برای مقابله با این ویروس لازم است برداشته شود. بهعنوانمثال، یک خبر جعلی مشهور، که توسط هزاران نفر دیده شده، نقره کلوئیدی را به عنوان یک درمان پیشنهاد میکند. با این حال، FDA و FTC ایالات متحده این موضوع را کلاهبرداری اعلام کردهاند.
اما هرچه افراد بیشتر در مورد خبرهای جعلی صحبت کنند، بهطور روشن مشخص میشود که خبرهای جعلی دقیقاً چه چیزهایی هستند و چگونگی منتشر میشوند.
در این راهنما، ما به پدیده خبرهای جعلی میپردازیم. در این یادداشت در زمینه سرفصلهای زیر صحبت خواهیم کرد:
- تعریف و انواع خبرهای جعلی
- تاریخچه خبرهای جعلی
- نحوه پخش خبرهای جعلی
- روانشناسی خبرهای جعلی
- آمارهای خبرهای جعلی
- خبرهای جعلی در ژانرهای مختلف بازاریابی دیجیتال
- مجراهایی که احتمالاً خبرهای جعلی را پیدا خواهید کرد
- نحوه تشخیص و گزارش خبرهای جعلی
ما همچنین وب سایتهای خبرهای جعلی و آینده خبرهای جعلی را ارزیابی خواهیم کرد.
خبرهای جعلی در زمان کرونا
از درمانهای جعلی گرفته تا محصولات بی فایده، خبرهای جعلی درباره کووید-۱۹ به سرعت در حال گسترش است. آمازون تاکنون بیش از یک میلیون مورد را حذف کرده است که تبلیغات کاذب یا افزایش قیمت محسوب میشوند.
مسئله این است که این مورد تنها اطلاعات نادرست نیست، بلکه به معنای واقعی کلمه موضوع زندگی یا مرگ درمیان است. بهعنوانمثال، “مکمل معدنی معجزه آسا” حاوی یک نوع سفیدکننده است و عوارض جانبی جدی دارد. همچنین نوشیدن الکل برای کند کردن ویروس، مانند کاری که برخی در ایران انجام دادند، فقط منجر به مسمومیت با الکل میشود.
بهمنظور درک چگونگی مدیریت ویروس کرونا، مسئله مهمتر این است که بتوانیم اطلاعات موثقی را که توسط موسسات بهداشت منطقهای ارائه میشوند، از داستانهای جعلی که در رسانههای اجتماعی پخش میشود، مجزا کنیم.
خبرهای جعلی تعریف شده (و اصطلاحات کلیدی)
بهتر است با تعریف خبرهای جعلی شروع کنیم. با این حال، پرواضح است که تقریباً به اندازه خبرهای جعلی تعاریف مختلفی برای این موضوع وجود دارد.
شبکه تالار گفتمان OECD خبرهای جعلی را به این شرح تعریف میکند:
«روزنامه نگاری یا اطلاعاتی که عمداً یا ناخواسته مردم را گمراه میکند و با پخش اطلاعات دروغین، جعل تبلیغات، پروپاگاندا و یا ارائههای نادرست، واقعیتها را تحریف میکنند.»
تعریف خبرهای جعلی در فرهنگ نامه کمبریج بدین صورت است:
«داستانهای دروغین که بهصورت اخبار، در اینترنت منتشر میشوند و یا با استفاده از رسانههای دیگر پخش میشوند، این داستانها معمولاً برای تأثیرگذاری بر دیدگاههای سیاسی یا به عنوان یک شوخی ایجاد میشوند.»
و Projekt Neptun خبرهای جعلی را به این شرح تعریف میکند:
«توزیع اطلاعات غلط یا مشکوک که کاملاً تولید شده و یا به عنوان خبرهای واقعی و درست به فروش میرسند»
عناصر رایج در این تعاریف این است که اطلاعات به صورت اخباری ارائه میشوند که نادرست هستند، و اغلب به طور گسترده از طریق رسانههای اجتماعی توزیع میشوند.
واژهنامه خبرهای جعلی
در حالی که خبرهای جعلی این روزها یک اصطلاح نسبتاً معمول است، یکسری اصطلاحات دیگر وجود دارد که به همین موضوع یا موضوعات مشابه آن اشاره دارد. در اینجا شکلی از متداولترین واژههای تخلفی آورده شده است:
اطلاعات نادرست: اطلاعات دروغین به معنای فریب دادن یا گمراه کردن که گاهی به عنوان یک تاکتیک از طریق رسانهها پخش میشوند
اطلاعات غلط: اطلاعات نادرست، كه گاه قصد گمراه كردن دارند.
پروپاگاندا: اطلاعات مغرضانه که باعث ایجاد دیدگاه ویژه میشوند.
طعمه کلیک: محتوا یا عناوین ایجاد شده برای جلب توجه و افزایش کلیک که ممکن است مفهوم کمی داشته و گمراه کننده باشد
تبلیغات محاسباتی: استفاده از رباتها برای دستکاری افکار عمومیاز طریق شبکههای اجتماعی.
حقیقت پس از واقعیت: مربوط به/نشانگر شرایطی که واقعیتهای عینی در شکل گیری افکار عمومیاز درخواستهای احساسات و اعتقادات شخصی تأثیر کمتری دارند.
حباب فیلتر: اشاره به موقعیتی که کاربران وب فقط اطلاعاتی را دریافت میکنند که دیدگاههای قبلی خود را تقویت کند.
جعل عمیق: استفاده از فناوری هوش مصنوعی برای ایجاد یا تغییر تصاویر یا فیلمها برای نشان دادن اتفاقی که رخ نداده است. (مثلاً نمایشگاه Dali Lives توسط موزه دالی در فلوریدا برگزار شد و این هنرمند درگذشت را زنده کرد).
انواع خبرهای جعلی
علاوه بر اصطلاحات فوق، بازاریابی دیجیتال فیلیپین خبرهای جعلی را به پنج دسته تقسیم میکند:
طنز یا تقلید: این مورد به معنای طنز است، اما گاهی اوقات مردم این داستانها را بهعنوان داستانهای واقعی به اشتراک میگذارند.
اخبار گمراه کننده که در بافت اشتباه استفاده میشوند: در این مورد برخی از واقعیتها حذف شدهاند، و منجر به یک دید ناگهانی از آنچه اتفاق افتاده است، میشوند.
گزارش دست و پا گیر برای دستیابی به یک موضوع مورد بررسی خاص: مشابه موارد فوق، و ممکن است منجر به عناوین طعمه کلیک میشوند.
اخبار گمراه کننده مبتنی بر روایت عامه پسند و نه بر اساس حقایق: این میتواند شامل اسطورههای شهری باشد
عمد فریبنده: خبرهای جعلی واقعی همانطور که قبلاً تعریف شده است.

تاریخچه و ظهور خبرهای جعلی
اگرچه اکنون افراد درباره خبرهای جعلی بیشتر صحبت میکنند؛ لیکن خبرهای جعلی بحث جدیدی نیست. مرکز فناوری اطلاعات و جامعه اطلاعات سانتا باربارا (CITS) میگوید خبرهای جعلی قرنهاست که وجود دارد.
هنگامیکه دستگاه چاپ در اواسط قرن 15 ساخته شد، اطلاعات به طور گسترده پراکنده شدند. این بدان معناست که هر سازمانی که از یک دیدگاه خاص یا موضوع مورد بررسی بهره مند بود میتوانست شروع به انتشار اطلاعات نادرست، اطلاعات غلط و خبرهای جعلی کند.
در اواخر قرن نوزدهم فناوری، تبدیل به مجرای بعدی خبرهای جعلی شد. در حالی که مردم مدتی در حال انتشار روزنامه بودند، توسعه حروفچینی اتوماتیک و پیشرفت در فناوری ارتباطات باعث گسترش سریع اطلاعات شد؛ لیکن برخی از این اطلاعات قطعاً گمراه کننده بودند.
روزنامهنگاری تلخیص شده عناوین را تحت تاثیر قرار میدهند.
در این مدت، برخی از مقالات فقط برای برنده شدن در عناوین و جذب خواننده، اطلاعات جعلی را منتشر میشوند (کمیشبیه به طعمه کلیک امروز). این مورد به روزنامه نگاری زرد معروف بود. در حقیقت، یک رقابت مشهور بین ناشران آمریکایی جوزف پولیتزر و ویلیام راندولف هرست در دهه 1890 وجود داشت که تصور میشود آمریکا را به جنگ اسپانیا و آمریکا سوق داده است.
سرانجام، واکنشهایی به وجود آمد. بهطوری که مردم متقاضی دریافت اخبار معتبرتر و قابل اطمینان شدند، روند تحت تاثیر قرار دادن عناوین هرگز به طور کامل از بین نرفت. روزنامه نگاری تلخیص شده مانند آنچه که توسط National Enquirer در ایالات متحده منتشر شده است و مقالاتی مانند خبرهای ناشناخته جهان در انگلستان همچنان مطرح و در حال رواج است.
در این مرحله، اکثر افراد وقتی آن را دیدند، احساسگرایی را تشخیص دادند. اما با توجه به پیشرفتهای بیشتر در فناوری و نقشی که آن در گسترش خبرهای جعلی داشته، این مورد تغییر یافته است.
خبرهای جعلی در قرن بیست و یکم
خبرهای جعلی غالباً با 45اُمین رئیس جمهور ایالات متحده، یعنی دونالد ترامپ مرتبط است. در واقع، او اغلب ادعا کرده است که این اصطلاح را اختراع کرده است.
در حقیقت، معلوم شد شخصی که اصطلاح خبرهای جعلی را اختراع و محبوب کرده، ویراستار Buzzfeed کریگ سیلورمن بود. وی از این اصطلاح در سال 2014 هنگامیکه در حال اجرای یک پروژه تحقیقاتی بود، استفاده کرد. این پروژه در مورد وب سایتهایی بود که شایعات غیرقابل اثبات را پخش میکرد اما به گونهای طراحی شده بود که مانند سایتهای خبری واقعی به نظر برسد، و هنگام انتقال به Buzzfeed به استفاده از آن ادامه داد.
گسترده خبرهای جعلی با انتخابات سال 2016 ایالات متحده بیشتر شد. پس از آن انتخابات، معلوم شد كه رباتهای روسی در محبوب كردن داستانهای اخبار ضد كلینتون دست داشتهاند و به همین دلیل، مستقیماً منجر به انتخاب دونالد ترامپ شدهاند.
اما این مشکلی نیست که مختص ایالات متحده باشد. این ترس وجود دارد که انتخابات در سراسر جهان دچار همان پدیده شدهاند. از آنجا که داستان مداخله در انتخابات ایالات متحده شدت گرفت، جستجوی اصطلاح خبرهای جعلی در سال 2017 به اوج خود رسید.
این مورد بین همه مرسوم شده و با یک تعریف روزآمد شده در سال ۲۰۱۹ به فرهنگ لغت انگلیسی آکسفورداضافه شده است. همچنین افرادی ربات ایجاد خبرهای جعلی تولید میکنند تا مردم بتوانندداستانهای دروغین خود را بسازند. در حالی که قصد آنها تنها سرگرمی است، لیکن به انتشار خبرهای جعلی کمک میکنند.
رویدادهای اخیر
اخیراً پیچیدگی دیگری رخ داده است. علاوه بر تعاریف پذیرفته شده خبرهای جعلی، گرایشی به رد هر مطلبی که با جهان بینی یک شخص مطابقت ندارد، چه صحیح باشد یا خیر به عنوان خبرهای جعلی وجود دارد. همانطور که بی بی سی اشاره میکند:
«انواع مختلف از جمله اطلاعات نادرست، شاخ و برگ افزودن به موضوع، نظریههای توطئه، اشتباهات و گزارشهایی که مردم دوست ندارند به حوزه خبرهای جعلی وارد شدهاند.»
در عین حال که تعداد زیادی از این داستانها کل جهان را پیوند میدهند، اما اخبار محلی خاص نیز وجود دارد. در سوئیس، شایعه ای از طریق واتس اپ منتشر شد مبنی بر اینکه بیمارستانها بیش از حد پر شدهاند و افراد مبتلا به کووید-۱۹ در سالنهای بیمارستان بستری میشوند.
در آفریقا، خبرهای جعلی درباره استفاده از دِتول یا اصلاح ریش برای مبارزه با ویروس وجود دارد. در ایتالیا، اخبار دروغین دربار درمان با آب لیمو که احتمالاً منشا آن در چین است، بیش از 30،000 بار به اشتراک گذاشته شد. در هند، یک فیلم یوتیوب در مورد منشأ ویروس (به اشتباه ادعا میکند که از غذاهای دریایی سرچشمه گرفته است) تقریباً 5 میلیون بار مشاهده شده است.
در یک جامعه اطلاعاتی جهانی و با یک بیماری همهگیر، افراد هرکجا که بتوانند اطلاعاتی بیابند، جستجو میکنند. این نوع خبرهای جعلی باعث میشوند مردم از انجام عملی که در واقع اثبات شده است، صرف نظر کنند، در حالی که آنها بر روی اطلاعات آزمایش نشده و تأیید نشده تمرکز میکنند.
خبرهای جعلی: چه چیزی تغییر کرده است
ما تاریخچه خبرهای جعلی و برخی اصطلاحاتی را که برای توصیف آن در طول قرنها استفاده شدهاند، بررسی کردیم. اما در قرن بیست و یکم، خبرهای جعلی کمی متفاوت از وقایع پیشین به نظر میرسند.
در ادامه نگاهی به برخی از تفاوتهای اساسی امروز میاندازیم:
منافع ایدئولوژیک در انتشار خبرهای جعلی به جای روزنامه نگاران تلخصیص شده که به دنبال فروش اوراق هستند، وجود دارد. چندین کشور از جمله روسیه درگیر کمپینهای مختلف اطلاعات غلط شدهاند.
این تحریف اخبار با هدف فریب عمدی انجام میشود.
همیشه روشن نیست که چه زمانی یک داستان طنز یا جعلی است زیرا نحوه ارائه داستانها بهمنظور یکپارچگی در فضای رسانههای اجتماعی تکامل یافتهاند.
یکپارچگی رسانههای اجتماعی (به جای انتشار نشریات چاپی یا آنلاین) یک مکانیسم مهم برای انتشار خبرهای جعلی است.
گسترش خبرهای جعلی توسط الگوریتمهای رسانههای اجتماعی، طرفداران رسانههای اجتماعی و شبکههای دنبال کننده آنها تقویت شده است.
تشخیص خبرهای جعلی سختتر شده است زیرا انتشارات معتبر سعی در جلب توجه بیشتر به صورت برخط با استفاده از تکنیکهایی مانند عناوین طعمه کلیک دارند تا محتوای خود را جذابتر کنند.
این وضعیت در شرایطی رخ میدهد که اطلاعات دیجیتالی غلط (اصطلاح دیگری برای خبرهای جعلی) تبدیل به یک تهدید بزرگ شود. همانطور که مشاهده خواهید کرد، آخرین آمارهای جعلی اخبار نشان میدهد که این مشکل چقدر خطرناک است.
آمار خبرهای جعلی
آخرین آمارهای خبرهای جعلی دو مشکل اصلی را نشان میدهد. اول، خبرهای جعلی به سرعت ناخوشایند پخش میشوند. و دوم، شناسایی خبرهای جعلی همیشه آسان نیست. خبرهای جعلی ویروس کرونا که به سرعت به اشتراک گذاشته میشود، اثبات این امر است. طبق گزارش جیاستور، حدود 62٪ از بزرگسالان در آمریکا اخبار خود را از سایتهای رسانههای اجتماعی دریافت میکنند. و بسیاری گزارش میدهند که آنها به داستانهای خبرهای جعلی باور میکنند.
مطالعهای که در اوایل سال 2019 در مورد بازاریابی موبایلی انجام شد، نشان میدهد که تقریباً یک سوم از بزرگسالان که دارای حساب رسانههای اجتماعی هستند، طی هفته گذشته مواردی را مشاهده کردهاند که نمونههایی از خبرهای جعلی هستند. این درصد طی یک دوره سه ماهه به 51٪ افزایش مییابد.
افراد عناوین را میخوانند و تصور میکنند اطلاعات موثق را بدست میآورند. اگرچه 97٪ از مردم فکر میکنند که به راحتی میتوانند خبرهای جعلی را کشف کنند، اما یک تحقیق جدید نشان میدهد که تشخیص خبرهای جعلی از آنچه مردم تصور میکنند دشوارتر است.
در حالی که خبرهای جعلی با وابستگیهای سیاسی پیوند دارد، فیسبوک وبسایتی است که در آن خبرهای جعلی بیشتر از همه رواج دارد. حدود 70٪ از مردم بیان داشتند که آنها خبرهای جعلی را در ماه گذشته در فیسبوک دیدهاند. این با 54٪ در توییتر، 47٪ در یوتیوب، 43٪ در ردیت و 40٪ در اینستاگرام قابل مقایسه است.
مسئله بزرگ خبرهای جعلی گسترشی بودن آن است. خبرهای جعلی میتوانند گستردهتر از اخبار واقعی در پلتفرمهایی مانند فیسبوک منتشر شوند. یک مطالعه MIT نشان میدهد که خبرهای جعلی سریعتر از اخبار واقعی در توییتر پخش میشوند. در این پلتفرم، گسترش اخبار واقعی نسبت به خبرهای جعلی شش برابر دشوارتر است.
همان مطالعه MIT نشان میدهد که انسانها بیشتر از رباتها خبرهای جعلی پخش میکنند. اما همانطور که خواهیم دید، ماشینها نیز نقش بسزایی در انتشار خبرهای جعلی دارند.
چگونه خبرهای جعلی پخش میشوند
چگونه ممکن است خبرهای جعلی خیلی سریع پخش شوند؟ همکار ارشد مرکز تحقیقات ملی و سایبر دانشگاه جورج واشنگتن، كالو لاتارو معتقد است كه ما دروازههای اطلاعاتی را به ماشینها و الگوریتمها تبدیل كردهایم و به آنها كورکورانه اعتماد داریم، هرچند میدانیم نباید اینگونه باشد.
بهجایاینکه خودمان به دنبال اطلاعات باشیم، آنچه را که تغذیه میشویم میپذیریم و این یک خطر بزرگ است. همانطور که لاتارو خاطرنشان میکند: «الگوریتمهای رسانههای اجتماعی به جای حقیقت و گزارشهای مبتنی بر شواهد، برای ویروسی و اعتیادی نمودن بهینه شدهاند. هرچه یک پست عاطفیتر، عاری از واقعیت و کاذبتر باشد، احتمال دارد که توسط این الگوریتمها گسترش یابند»
اما عامل دیگری نیز وجود دارد. هنگامیکه الگوریتمها داستانها را به اشتراک بگذارند، فقط چند نفر طول میکشد تا آنها را پخش کنند. بهعنوانمثال، در جریان انتخابات ایالات متحده در سال 2016، یک مطالعه آینده پژوهی نشان داد که 0.1٪ از کاربران توییتر (اشتراک کنندگان فوقالعاده) وظیفه اشتراک اکثر خبرهای جعلی را بر عهده دارند. و 1٪ از کاربران توییتر (مصرف کنندگان اصلی) در معرض 80٪ از خبرهای جعلی قرار داشتند. از آنجا که اکثر افراد با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند، باعث گسترش این داستانها میشوند.
تحقیقات منتشر شده در پیشرفتهای علمینشان میدهد که افراد بالای 65 سال، خبرهای جعلی بیشتری را در فیسبوک نسبت به کاربران جوان منتشر میکنند. این امر بدون در نظر گرفتن جنسیت، قومیت، درآمد، تحصیلات یا وابستگی سیاسی صادق است. در حالی که این مطالعه بیان نکرده که چرا این مسئله وجود دارد، لیکن پیشنهاد میکند که مهارت سواد دیجیتال پایینتر در بین کاربران مسن و تأثیر پیری بر حافظه میتواند از عوامل این روند باشد.
خبرهای جعلی از کجا میآید
چه کسانی خبرهای جعلی را گسترش میدهند و این اخبار را از کجا کسب میکنند؟ گزارش IEEE نشان میدهد که خبرهای جعلی به طور کلی از وب سایتها یا رسانههای کممشهور یا ناشناخته سرچشمه میگیرد و بیشتر تمایل دارند که توسط کاربران تأیید نشده در رسانههای اجتماعی گسترش یابند.
سایر خبرهای جعلی ممکن است اخبار قدیمی در موضوعات شناخته شدهی تفرقه افکن باشند، و یا اخباری واقعی یا درست باشند که در بافت اشتباهی منتشر شدهاند. همیشه فردی هست که قبلاً این خبرها را نشنیده، و احتمالاً آن را منتشر کند.
جدا از پخش کنندگان خبرهای جعلی، سازندگان مصنوعی برای اخبار نیز وجود دارند. گزارش دانشگاه آکسفورد تصویری تاریک از وضعیت خبرهای جعلی ترسیم میکند. بهعنوانمثال، از سال 2017، دستکاری سازمان یافتهی رسانههای اجتماعی در اطلاعات غلط بیش از دو برابر شده است.
خبرهای جعلی در سیاست
دخالت در انتخابات سال 2016 ایالات متحده آمریکا اکنون به یک سوء سابقه تبدیل شده است (اخیراً با شهادت کارشناس امور خارجه فیونا هیل تقویت شده است). اما یک مورد سیاسی دیگر وجود دارد که نشاندهنده همهگیر بودن خبرهای جعلی است. گزارش dGen در مورد Brexit (خروج برنامه ریزی شده انگلیس از اتحادیه اروپا) نشان داد:
خبرهای جعلی پیرامون همه پرسی Brexit به شدت تحت تأثیر رباتها قرار گرفته است. یک مطالعه از ده میلیون توییت، نشان داد که 13493 رأی، درست قبل از همه پرسی ظاهر شده و پس از آن ناپدید شدهاند، و نشان میدهد که هدف از این کار، تأثیرگذاری بر رأیگیری بوده است.
عموم مردم قادر به کسب اطلاعات متعادل نبودند، و بسیاری از آنها نتوانستند اخبار دریافت شده را ارزیابی و بررسی کنند.
برخی از روزنامه نگاران به جای جلب رضایت مخاطبان خود، نظرات خود را گزارش کردند.
تعصب خاصی در گزارشی درباره اتحاده اروپا وجود داشت: تحقیقات بعدی نشان داد که 45٪ از پوشش بی بی سی منفی بودهاند، در مقایسه با هفت درصدی که داستانهای مثبت بودند.
هر دو رسانههای اجتماعی و پوشش خبری نسبت به موقعیت ترک مغرضانه بودند و نیمیاز فعالیت کاربران توییتر که پشتیبان ترک بودند، توئیتهایی را تقویت میکردند که از آن موقعیت حمایت میکردند.
خبرهای جعلی و ویروس کرونا
برخی از شایعات در مورد ویروس کرونا که اکنون مورد سوءاستفاده قرار گرفتهاند، چیست؟ در اینجا چند مورد از شایعترین آنها ذکر شده است:
قرصهای ضد التهاب مانند ایبوپروفن باعث افزایش شیوع کووید-۱۹ میشود. این تصور غلط است. با این حال از آنجا که ایبوپروفن برای افرادی که شرایط خاص دارند عوارض جانبی دارد، اکنون بسیاری از پزشکان پاراستامول را برای درمان علائم ویروس کرونا توصیه میکنند.
“مکمل معدنی معجزه” (MMS) که قبلاً ذکر شد به عنوان داروی ویروس کرونا تبلیغ شده است، اما در واقع ممکن است باعث استفراغ و اسهال شود زیرا حاوی دی اکسید کلر است.
نقره کلوئیدی، سایر مواد معدنی و انواع خاصی از چایها به عنوان درمان احتمالی پیشنهاد میشوند، لیکن مقامات بهداشت گفتهاند که این موارد نادرست است.
شایعات متعددی در مورد تعطیلی شهرها و قرنطینه وجود دارد. بیشتر آنها نادرست هستند. مقامات محلی بهترین منبع دریافت اطلاعات موثق در این موارد هستند.
استنشاق هوای گرم از طریق سشوار به افراد مبتلا به ویروس کرونا کمک نمیکند.
زندگی در آب و هوای گرم یا قرار گرفتن در معرض سرما، مانع شیوع ویروس نمیشود
فروش آبجو با نام کرونا به دلیل شباهت در نام کاهش یافته است. لیکن به گفته این شرکت، فروش این محصول در ایالات متحده افزایش یافته است.
دولت انگلستان در خبرهای جعلی
این مسئله در انگلستان چنان پررنگ شده است که دولت انگلستان گزارشی را در رابطه با خبرهای جعلی منتشر کرده است. این گزارش بیان داشته که:
- همهگیری خبرهای جعلی، دمکراسی را در معرض خطر قرار داده است.
- قوانینی که قبلاً برای عصر روزنامه ایجاد شدهاند برای عصر اینترنت نامناسب هستند.
روانشناسی خبرهای جعلی
عامل دیگر در انتشار خبرهای جعلی روانشناسی انسان است. وقتی مغزهایمان دچار اضافهبار اطلاعاتی میشوند، زمان کمتری برای قضاوت آگاهانه خواهیم داشت. این میتواند ما را به عقب نشینی در برهان اجتماعی سوق دهد.
به عبارت دیگر، اگر تعدادی کافی از افراد فکر کنند که یک داستان صحیح است، ممکن است ما نیز باور داشته باشیم که آن داستان واقعی است و از دردسر بررسی واقعیت آن برآییم. در حقیقت، 59٪ از مردم پیامها و داستانهای رسانههای اجتماعی را حتی بدون خواندن آنها به اشتراک میگذارند. از آنجایی که ما برای تصمیمگیری در موردآنچه باید اعتماد کنیم به نشانههایی متکی هستیم، فردی که دارای موضوع مورد بحث است و میداند چگونه داستان را به شیوهای بسازد که درست باشد و آن را از طریق رباتهای رسانههای اجتماعی پخش کند بهراحتی میتواند واکنش ما را دستکاری کند.
جف هانكوك، استاد دانشگاه استنفورد، در رابطه با خبرهای جعلی در مورد ویروس کرونا میگوید این جنبه دیگری از روانشناسی انسان را دربرمیگیرد. همهگیری جهانی باعث عدم اطمینان ما میشود و ما به دنبال اطلاعاتی برای کاهش آن عدم اطمینان هستیم. اطلاعاتی که باعث میشود احساس بهتری داشته باشیم یا هدفی برای مقصر کردن را در اختیار ما قرار دهد میتواند به ما کمک کند تا احساس بهتری داشته باشیم. همچنین او خاطرنشان میکند این مورد یکی از دلایل محبوبیت شدید نظریههای توطئه است.
خبرهای جعلی و بازاریابی دیجیتال
از آنجا که رسانههای اجتماعی یکی از اصلیترین شیوههای انتشار خبرهای جعلی هستند، میتوان مشاهده کرد که چگونه این امر در سایر حوزههای بازاریابی دیجیتال تأثیر میگذارد. در حالی که بازاریابی ایمیلی یک تکنیک اصلی برای انتشار خبرهای جعلی نیست، برخی از بازاریابها سعی میکنند به روش بازاریابی محتوا از خبرهای جعلی به نفع خود استفاده کنند.
بهعنوانمثال، شورای Ohio Pork، داستانی را در مورد کمبود بیکن به عنوان یک اقدام بازاریابی ایجاد و تبلیغ کرد، و حتی یک وب سایت را برای پشتیبانی از این ادعاها راهاندازی کرد (اکنون این وبسایت آفلاین است).
مشکل استفاده از خبرهای جعلی به عنوان یک تاکتیک بازاریابی این است که میتواند نتیجه معکوس داشته باشد. در مورد شورای Ohio Pork، ممکن است باعث افزایش کوتاه مدت در فروش بیکن شود، اما میتواند باعث شود دفعات بعدی مردم اعتقاد کمتری به شورا داشته باشند. به عبارت دیگر، انتشار خبرهای جعلی (و به اشتراک گذاری آن از طریق بازاریابی ایمیلی) میتواند اعتماد به برند شما را از بین ببرد.
آیا خبرهای جعلی به برند شما لطمه میزند؟
همانطور که میتوانید حدس بزنید، هنگام صحبت درباره تأثیر خبرهای جعلی بر روی برند شما، سؤال فقط از بین رفتن اعتماد نیست. وبسایت Smart Insights میگوید، استفاده از خبرهای جعلی در بازاریابی دیجیتالی منجر به کیفیت پایین میشود و رویکردی بسیار احمقانه است.
اما دلیل خوب دیگری نیز وجود دارد که چرا باید از این اقدامات آن جلوگیری کنید. معلوم است که اگر تبلیغات و ترویج برای شرکت شما در کنار خبرهای جعلی قرار گیرند، برند تجاری شما توسط این ارتباط لکه دار میشود. کمتر احتمال دارد مردم محصولات شما را خریداری کنند، از فروشگاه شما بازدید کنند یا در مورد برند شما مثبت صحبت کنند.
بهترین توصیه برای هر بازاریاب این است که به جای استفاده از خبرهای جعلی در بازاریابی محتوا، از مطالب قابل اعتماد استفاده نمایند. دلیل این امر این است که خبرهای جعلی تأثیر زیادی در نحوه شناخته شدن برند شما دارند.
خبرهای جعلی و رسانههای اجتماعی: آنچه مردم فکر میکنند
در حالی که گزارش دولت انگلیس که قبلاً ذکر شد، بیشتر بر استفاده از فیسبوک در پی رسوایی کمبریج آنالیتیکا متمرکز بود. یکی از نتیجه گیری اصلی آن این بود که فیسبوک برای آنچه که از طریق پلتفرمش مرتکب میشود پاسخگو نیست. در حقیقت، تلاشهای بیرونی برای پاسخگویی وبسایتهای رسانههای اجتماعی با موفقیت محدودی روبرو شده است.
پاسخگویی دقیقاً همان چیزی است که کاربران رسانههای اجتماعی میخواهند. تحقیقات موسسه رسمیبازاریابی میگوید: 85٪ از مردم بر این باورند که سایتهای رسانههای اجتماعی باید مسئول حذف خبرهای جعلی باشند. علاوه بر این، 79 درصد مردم فکر میکنند که بسترهای رسانههای اجتماعی باید خبرهای جعلی را رصد کنند.
ازآنجاییکه خبرهای جعلی همچنان مشاهده میشوند، اعتماد به محتوای رسانههای اجتماعی رو به زوال است. نظرسنجی موسسه رسمی بازاریابی نشان داد که، در مقایسه با سال 2014، تعداد افرادی که گفتند به محتوای رسانههای اجتماعی اعتماد دارند، تقریباً نصف شده است. این رقم اکنون 34٪ است، این بدان معناست که دو سوم مردم به محتوای رسانههای اجتماعی اعتماد ندارند. و تنها 1٪ از افراد مورد بررسی، اطمینان داشتند كه محتوای رسانههای اجتماعی واقعی است.
باوجود این بیاعتمادی رو به افزایش، به نظر میرسد محتوای خبرهای جعلی هنوز به اشتراک گذاشته میشوند و منتشرکنندگان خبرهای جعلی هیچ انگیزهای برای صداقت ندارند. اگر آنها همچنان به دریافت کلیک و اشتراکگذاری بپردازند، همچنان خبرهای جعلی را با سرعت زیاد تولید خواهند کرد.
آنچه سایتهای رسانههای اجتماعی درباره خبرهای جعلی انجام میدهند
با انگشت اتهام به سمت فیسبوک و توییتر، فشاری زیادی برروی این سایتها برای انجام اقداماتی در رابطه با همهگیری خبرهای جعلی وجود دارد.
در یک سال گذشته، اقدامات ابتکاری زیادی انجام شده است. بهعنوانمثال، فیسبوک بررسی منبع یک خبر را برای افراد تسهیل نموده است. در اینجا نحوه عملکرد آن آمده است. اخبار دارای گزینه اطلاعات هستند که میتوانید بر روی آن کلیک کنید.
همچنین شما میتوانید مشاهده کنید که آن مطلب کجا منتشرشده است و چند نفر (شامل دوستانتان) آن را به اشتراک گذاشتهاند.
فیسبوک همچنین بیان داشته است كه، پیش از انتخابات سال 2020 آمریكا، اطلاعات از نظر صحت بررسی و یا برچسبگذاری میشوند تا از انتشار خبرهای جعلی جلوگیری شود. در همین حال، توییتر اعلام کرده است که تمام تبلیغات سیاسی را روی این پلتفرم ممنوع کرده، کاری که فیسبوک با قاطعیت از انجام آن خودداری کرده است. اگرچه این یک روکنش منعی برروی خبرهای جعلی نیست، لیکن میتواند به این مسئله کمک کند، زیرا بسیاری از خبرهای جعلی درباره سیاست است. و اینستاگرام فهرست جدیدی از ابزارهای بهبود یافته برای بررسی واقعیت را در دسامبر سال 2019 آغاز کرده است.
چگونه شرکتهای فنی در حال رسیدگی به خبرهای جعلی ویروس کرونا هستند؟
بزرگترین شرکتهای رسانههای اجتماعی جهان معمولاً رقبای سرسخت هم هستند، اما آنها برای مبارزه با بیماری همهگیر خبرهای جعلی ویروس کرونا گردهمآمدند. فیسبوک، گوگل، مایکروسافت، توییتر، لینکدین، ردیت و یوتیوب بیانیه مشترکی صادر كردند تا نشان دهند كه مشغول كار هستند:
- مبارزه با اطلاعات نادرست و کلاهبرداری مربوط به اطلاعات کووید ۱۹.
- ارائه موقعیت برجستهتر به محتوای معتبر در رابطه با ویروس در پلتفرمهای خود.
- هماهنگی در اشتراکگذاری اطلاعات معتبر با سازمانهای دولتی و بهداشتی سراسر جهان.
اقدامات شامل موارد زیر است:
- ممنوعیت تبلیغات گمراه کننده (فیسبوک)
- ممنوعیت محتوا با هدف ایجاد هراس (فیسبوک)
- تأیید صحت حسابهایی که به توصیههای رسمیNHS در انگلستان دسترسی دارند (توییتر و فیسبوک)
وب سایتهای اصلی خبرهای جعلی
چه کسی خبرهای جعلی را که به اشتراک گذاشته میشوند خلق میکند؟ بهنظر میرسد که خبرهای جعلی یک تجارت بزرگ است و بسیاری از افراد برای پرداختن به داستانهایی که به یک چشمانداز خاص میپردازند، دستمزد میگیرند و تولید آنها را در رسانههای اجتماعی شروع میکنند. بهعنوانمثال، یک گزارش گاردین نشان میدهد که یک شرکت روابط عمومیمبلغ 2000 دلار برای تبلیغ مقالات یک روزنامه متعصب در حمایت از یک نامزد در انتخابات کنگره دریافت کرده است.
داستانی در «هندو» پیشنهاد میکند که منافع هند در بیش از 65 کشور جهان 265 سایت خبرهای جعلی را مدیریت میکند. CBS لیستی از سایتهای خبری رایج جعلی منتشر کرده است که عبارتاند از:
- Infowars
- Your News Wire
- World News Report
- com
- com
- net
دهها مورد دیگر وجود دارد که تعداد زیادی از آنها در ویکیپدیا جمع شدهاند.
نحوه مبارزه با خبرهای جعلی
این روند که برخی از مردم قادر به تشخیص تمایز بین اخبار واقعی و خبرهای جعلی نیستند، نگران کننده است. در اینجا روشهایی وجود دارد که میتوانید از آنها متمایز شوید. پیشنهاد NPR این است که در مورد آنچه آنلاین مشاهده میکنید، شکاک باشید. دقیقاً همانطور که هنگام تهیه مقاله تحقیق میکنید، بررسی کنید که آیا همین اطلاعات از منابع مختلفی دریافت میشود یا خیر.
مهمتر از همه، این منابع باید قابل اعتماد باشند از جمله منابع خبری معتبر یا وب سایتهای دولتی یا آموزشی بیطرف. لازم است این امر در موضوعات داغ یا مسائلی که افراد خاص میتوانند از انتشار یک دیدگاه خاص سود برند، با دقت کافی انجام شود. با جستجوی منابع، صحت اظهارات ارائه شده در مقاله را بررسی کنید.
از آنجا که ما همیشه نمیتوانیم اعتماد داشته باشیم که نشریات یا سازمانها اطلاعات را برای ما تأیید کنند، لازم است این امور را خودمان به دست بگیریم. خوشبختانه، در حالی که برنامهها و الگوریتمها میتوانند به انتشار خبرهای جعلی کمک کنند، اما میتوانند در شناسایی آن و متوقف ساختن آن کمک کنند. این فقط موضوع آموزش الگوریتمها برای تشخیص خبرهای جعلی است.
یک گزینه برای بررسی واقعیت، برنامه Informable از پروژه News Literacy است.
برنامه به شما کمک میکند تا دریابید که آیا:
- داستانها خبر یا نظر هستند
- داستانها واقعاً تبلیغات هستند
- ادعاهای موجود در داستان تأیید شدهاند یا خیر.
واتساپ یکی دیگر از منابع مشترک برای پخش اطلاعات غیرقابل اطمینان است که چک لیستی برای موارد خاص خود دارد. نکته مهم این است که آگاه باشید، حتی اگر چیزی چندین بار به اشتراک گذاشته شود، لزوماً دلیل درستی آن مطلب نیست.
ویژگی پیامرسانهای اجتماعی
برنامه پیامرسان اجتماعی از شما میخواهد:
- به پیامهایی که ارسال شده است توجه کنید تا دریابید که آیا آنها از شخصی که آنها را برای شما ارسال کرده است سرچشمه گرفتهاند یا خیر.
- بررسی کنید که آیا عکسها مستند شدهاند یا خیر.
- به دنبال لینکهای مشکوک باشید.
از فردی که اطلاعاتی را برای شما ارسال کرده درخواست کنید صحت اطلاعات را تأیید کند قبل از اینکه خودتان آن مطلب را به اشتراک بگذارید.
برنامه ای به نام Check by Meedan به شما کمک میکند تا داستانهای واتساپ را بررسی کنید.
یک آشکارساز خبر جعلی آزمایشی وجود دارد که میتوانید داستان را تایپ کنید و بلافاصله صحت آن را بررسی کنید.
دلیل این امر این است که تحقیقات نشان میدهد که تفاوتهای نامحسوسی بین زبانهای تأیید شده و یک خبر جعلی وجود دارد.
در همین حال، بنیانگذار ویکیپدیا، جیمیولز، WT Social را راهاندازی کرده است، یک سایت رسانهای اجتماعی پولی که هدف آن اشتراکگذاری اطلاعات تأیید شده است.
دولت انگلستان ردیابی خبرهای جعلی را در یک چکلیست پنج مرحلهای تسهیل نموده است و آن را چکلیست share نامیده است:
- منبع: بررسی کنید که آیا منبع قابل اعتماد است؟
- عنوان: از خود بپرسید که آیا عنوان زیر قابل باور است؟
- تجزیه و تحلیل: حقایق را بررسی کنید
- رتوش تصاویر: ببینید آیا این تصویر دستکاریشده است؟
- خطا: مراقب یوآرالهای جعلی باشید، بهویژه مواردی که بهطور صحیح تلفظ نشدهاند.
معرفی سایت
همچنین میتوانید خبرهای جعلی را در Snopes.com و دیگر سایتهای افسانهیاب بررسی کنید.
از کجا میتوان اخبار موثق راجع به ویروس کرونا یافت؟
اگر به دنبال اطلاعات موثق در مورد ویروس کرونا هستید، در اینجا منابع مفیدی آورده شده است:
- صفحه بهروزرسانی شده ویروس کرونا در سازمان بهداشت جهانی
- مراکز کنترل بیماری در ایالات متحده
- موسسه NHS در انگلستان
- منابع خبری معتبر داخل کشور شما، یا آنهایی که پوشش زنده جهانی ارائه میدهند مانند بیبیسی و سیانان.
- اطلاعات بهداشت رسمیکشور، استان یا شهرستان شما.
- آمارهای جهانی درباره موارد کووید-۱۹، مانند صفحه Worldometer.
در بخش بعدی، به مواردی میپردازیم که در صورت یافتن خبرهای جعلی در یک پلتفرم خاص چه کار انجام بدهید.
نحوه گزارش خبرهای جعلی
بهعنوان کاربران وب و رسانههای اجتماعی، همه ما در مبارزه با انتشار خبرهای جعلی نقش داریم. فقط شناسایی خبرهای جعلی و نادیدهگیری آنها کافی نیست؛ باید با گزارش خبر جعلی آن را متوقف ساخت. هر خبر جعلی که ما با موفقیت از شر آن خلاص شدیم، وب را به مکانی معتبرتر تبدیل خواهد کرد.
اکثر سایتهای رسانههای اجتماعی برای گزارش اسپم راهی آسان دارند. بهتازگی بسیاری از این قابلیتها را گسترش دادهاند تا کاربران رسانههای اجتماعی بتوانند اطلاعات گمراه کننده را گزارش دهند.
فیسبوک دارای عملکردی است که به شما امکان میدهد حسابهای گمراه کننده را گزارش کنید. بهعنوانمثال، اگر گمان میکنید حساب کاربری دوست شما کلون و یا هک شده است، میتوانید هرگونه اطلاعاتی را که معتقدید کذب است گزارش دهید. این قابلیت برای تضعیف مواد مشکوک نیز به کار میرود.
زمانی که بر روی موارد «یافتن پشتیبانی» یا «گزارش پستها» کلیک میکنید میتوانید خبرهای جعلی را مستقیماً گزارش دهید. گزینههای مختلفی برای ارائه بازخورد در مورد محتوای سؤال برانگیز، از جمله علامتگذاری آن به عنوان یک خبر کذب وجود دارد.
بههمینترتیب، توییتر به شما امکان میدهد تا به راحتی حسابهای اسپم را گزارش دهید. و در سال 2019 ابزاری را برای کمک به مردم برای گزارش خبرهای جعلی به طور مستقیم در طول مبارزات انتخاباتی راهاندازی کرد. توییتر گزینه «این گمراهکننده رایگیری است» را به گزینههای گزارشی خود افزوده است.
همچنین میتوانید اطلاعات غلط را در اینستاگرام گزارش دهید و در نتایج جستجوی گوگل، میتوانید از ابزار بازخورد برای گزارش اطلاعات غلط و ضمیمه کردن تصویر از آن استفاده کنید.
آینده خبرهای جعلی
آیا خبرهای جعلی ماندگار است؟ به نظر میرسد مردم نسبت به گذشته از خبرهای جعلی آگاهی بیشتری دارند، اما این بدان معنا نیست که آنها قادر به کشف آنها هستند.
گزارشی که در سال ۲۰۱۸ به خبرهای جعلی در ایالات متحده پرداخته بود، نشان داد که مردم در آن سال خبرهای جعلی کمتری نسبت به سال گذشته مشاهده کردهاند. با این حال، برخی از افراد، مانند طرفداران متعصب در هر دو طرف از یک نزاع سیاسی، بخش اعظمیاز آن را مشاهده میکنند.
بهعلاوه، اگر در پلتفرمهایی مانند توییتر هستید، جایی که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده بهطور مرتب پست منتشر میکند، احتمال زیادی هست که در معرض خبرهای جعلی قرار بگیرید. از زمان تصدی مقام، ترامپ بیش از 15000 اظهارات گمراهکننده داشته است. و همچنین نشاندادهشده است که او چندین ادعای دروغین درباره شیوع بیماری کرونا و پاسخ به این بیماری همهگیر در ایالات متحده ارائه داده است.
اگرچه سایتهای رسانههای اجتماعی برای محافظت از کاربران در برابر خبرهای جعلی اقداماتی انجام میدهند، اما به نظر میرسد که این اقدامات ناکافی است. آزمایشی توسط آزمایشگاه Nieman نشان داد که خود فیسبوک تنها قادر به شناسایی 30٪ از خبرهای جعلی است. این نشان میدهد که 70٪ از خبرهای جعلی هنوز هم میتوانند دیده و به اشتراک گذاشته شوند.
گزینههای مسدود و کمرنگ کردن محتوایی خاص نیز ناکافی است. در دنیای ایدهآل، سایتهای رسانههای اجتماعی بسیار مفید خواهند بود اگر خبرهای جعلی را از بین ببرند تا کاربران هرگز خبرهای جعلی دریافت نکنند. البته به نظر نمیرسد که این به زودی اتفاق بیفتد.
امیدها و انتظارها
در واقع، خبرهای جعلی همچنان یک مسئله بزرگ امنیت سایبری و تهدیدی برای دموکراسی است.
در عین حال امید وجود دارد. همانطور که مارک شوفر خاطرنشان میکند، یکی از مهمترین موضوعات پیرامون خبرهای جعلی عدم وجود قوانین پیرامون انتشار آن است. اما یک کشور مسئله مقابله با آن را آغاز کرده است.
قانون جنجالی حمایت از سنگاپور در برابر قانون غلط و دستکاری آنلاین (POFMA) در اکتبر سال 2019 به اجرا درآمد. براساس این قانون، افرادی که اطلاعات دروغ منتشر میکنند که خلاف منافع این کشور باشد، ممکن است جریمههایی تا 720،000 دلار (USD) و تا ده سال زندان دریافت کنند. به همین دلیل، این قانون به عنوان قانونی مورد انتقاد قرار میگیرد که باعث میشود مخالفتها را متوقف کند.
طی یک ماه، این قانون برای اولین بار در یک پست فیسبوک اعمال شد که در مورد استقلال شرکتهای سرمایه گذاری سؤال میکرد. در نتیجه، یک خبرِ تصحیح و پیوند به یک بیانیه دولت در این مورد به پست اصلی اضافه شد.
کشورهای دیگری که برای مبارزه قانونی با خبرهای جعلی گام برداشتهاند شامل فرانسه، آلمان، چین و کنیا است. در بعضی موارد، این پیگیری به دلیل انتخابات آینده است و در سایر کشورها، به نظر میرسد چنین گامهایی در حال آمادهسازی است.
چه خبر بعدی برای خبرهای جعلی؟
در قرن بیستویکم، ما در دوران نیکنامی قرار داریم و قابل اعتماد بودن مهمتر از سالهای گذشته است. این امر به ویژه در بین نسلهای جوان، که در حال حاضر به ارزشهای شرکتها توجه دارند، یک بخش عمده مصرف کننده است. نسل جدید به زودی در سن رای گیری قرار میگیرند. این مورد در زمان تاثیر انتشار خبرهای جعلی بر توانایی ما در دستیابی به اطلاعات موثق در مورد همهگیر ویروس کرونا، بسیار ضروری است.
خود نظارتی هنوز مؤثر نیست، بنابراین راهکارهای قانونی مانند قانون سنگاپور ممکن است تنها گزینه مبارزه با خبرهای جعلی باشد. رویکرد معتبر دیگر آموزش است. فنلاند با موفقیت برخی از اینها را امتحان کرده است و اکنون بهعنوان بهترین کشور از نظر سواد رسانهای شناخته میشود.
در همین حال، اتحادیه اروپا یک برنامه عملی برای پرداختن به اطلاعات نادرست اینترنتی دارد و کتابخانه حقوق کنگره در حال جمعآوری اطلاعات در مورد ابتکارات در سراسر جهان برای مقابله با خبرهای جعلی است. همچنین یک گروه امید از گروه آنلاین Avaaz وجود دارد، که به طور فعال با اطلاعات نادرست آنلاین مبارزه میکند و خبرهای جعلی را گزارش میدهد.
اینها ممکن است استراتژیهای بیشتری را برای مبارزه با خبرهای جعلی در طولانی مدت فراهم کند. مطمئناً، با این وجود که دائماً انتخابات در سرتاسر جهان رخ میدهد، و مردم برای تأثیرگذاری بر نظر رأی دهندگان سرمایهگذاری میکنند، موضوع خبرهای جعلی به زودی از بین نخواهد رفت.
جمعبندی
در این راهنمای جامع، شما آموختید:
- چگونگی تعریف خبرهای جعلی و برخی اصطلاحات مهم دیگر که دروغهای آنلاین را توصیف میکنند.
- انواع مختلفی از خبرهای جعلی، اعم از آنهایی که بهعنوان طنز در نظر گرفته شدهاند تا مواردی که عمدا قصد فریب دارند.
- افزایش خبرهای جعلی شامل دوره اوج انتخابات ایالات متحده در سال 2016 و Brexit.
- چگونگی استفاده از فناوری برای ایجاد و انتشار خبرهای جعلی با کمک برخی از انتشاردهندگان انسانی.
- تأثیر خبرهای جعلی در بازاریابی دیجیتال.
- چگونگی مشاهده و گزارش خبرهای جعلی و فعالیتهای سایتهای رسانههای اجتماعی در مقابله با خبرهای جعلی.
- اتفاقاتی که در آینده نزدیک در رابطه با خبرهای جعلی خواهد افتاد.
با تشکر از خانم نگین شکرزاده برای ترجمه خوب و مطلب جامع در خصوص جعل اطلاعات که واقعا نیاز بود پیشنهادم اینست که با توجه به زیاد بودن حجم مطلب بهتر است به صورت خلاصه وار مطالب مهم و یا اینفوگرافیک و… تهیه و نشر شود تا مورد استفاده بهتر همگان قرار گیرد. قلمتان سبز
سلام و سپاس از توجه و ارائه بازخورد شما. چشم حتما. این موضوع رو با خانم شکرزاده در برنامه کار قرار دادیم و به زودی منتشر خواهد شد.
با سلام و عرض ادب
از نظر لطف و توجه خانم دکتر پروینی گرامی بی نهایت متشکرم.
شاد و سلامت باشید