مترجم: شیرین اکبری
کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش‌شناسی
هر دانشگاهی که دارای آدرس ایمیل است قطعا “در برخی از مواقع دعوت‌های بی‌شماری را برای مشارکت یا حضور در کنفرانسهای مختلف دریافت کرده است. هر چند چنین کنفرانس‌هایی محققان را در معرض دید و شناخت قرار می‌دهد، ولی متولی برگزاری آنها همیشه سازمان‌های شناخته شده و معتبر نیستند. اینگونه دعوت‌ها اغلب از طرف کنفرانسهای طعمه‌جو است.
کنفرانسهای طعمه‌جو چیست؟
کنفرانسهای طعمه‌جو معمولاً کوچک و منفعت‌مدار هستند. علاوه بر این، آنها از یک نیاز دانشگاهی برای دیده شدن یا مخاطب داشتن سوء استفاده می کنند. دیگر اینکه، داده‌های اخیر نشان می‌دهد که تعداد کنفرانسهای طعمه‌جو در حال حاضر بیشتر از کنفرانسهای به اصطلاح مجاز است. ولی برخلاف آنچه اکثر دانشگاهیان معتقدند، همه کنفرانسهای طعمه ربا، کوچک و مجهول نام نیستند و توسط سازمان‌های “یک شبه برپا شده ” برگزار نمی شوند. برعکس برای تضمین سودبری، معمولاً طرح یک چینش سازمانی خوب برای آن ریخته می‌شود. یکی از نشانه‌های کنفرانس طعمه ربا این است که تحقیقات کم کیفیت اغلب در کنار تحقیقات دانشگاهیان مشهور ارائه می‌شود. با این حال، علائم مختلف دیگری نیز وجود دارد.
کنفرانسهای طعمه‌جو چگونه کار می‌کنند؟
این کنفرانس‌ها اغلب با گرفتن پول از محققین سرمایه جمع می‌کنند و ممکن است شامل صدها کنفرانس باشد که به طور همزمان برگزار می‌شوند. “بیت لایف ساینس” نام یک ترتیب دهنده ی معروف ( حوزه تکنولوژی اطلاعات علوم زندگی) از کنفرانسهای طعمه ربا است وهمزمان ایمیل‌هایی را در رشته‌های علمی مختلف برای دانشگاهها و دانشگاهیان ارسال می‌کند. این شرکت‌ها از بودجه‌های علمی و ضعف جاه طلبی دانشمندان برای ارائه مقالاتشان سود زیادی کسب کرده اند. هدف این کنفرانس‌ها کسب پول از افرادی است که مایل به پرداخت هزینه‌های ثبت نام در کنفرانس و هزینه‌های مربوط به نشر آزاد آن هستند. کنفرانسهای طعمه‌جو در حقیقت چیزی نیست جز مجموعه‌ای از رویدادهای نسبتاً خوب سازماندهی شده که وعده شناخته شدن محققان را پس از پرداخت یک هزینه سنگین می‌دهد.
شناسایی کنفرانسهای طعمه‌جو
روش‌های مختلفی برای شناسایی همایش‌های طعمه‌جو وجود دارد. شناسایی این کنفرانس‌ها برای شما به عنوان یک محقق و برای سایرین در حوزه نشر دانشگاهی امری بسیار مهم است.
آیا نام این کنفرانس در لیست منتشره از کنفرانسهای معروف به طعمه‌جو گنجانده شده است؟
بهرحال، اگر در لیست نشان داده نشده، تلقی‌تان این نباشد که آن کنفرانس طعمه‌جو نیست .
- آیا جوامع حرفه ای و سایر سازمان‌های معتبر است که این همایش را برگزار می‌کنند؟ مراقب سازمان‌هایی با اسامی بسیار عمومی باشید و از کنفرانسهای بسیار بزرگ که زمینه‌های مختلف را در یک کنفرانس ترکیب می‌کنند، دوری کنید.
- آیا گزینه‌های مختلفی برای ارتباط گرفتن با برگزار کنندگان کنفرانس وجود دارد؟ سازمان‌های قانونی اکثرا” از ایمیل‌های رایگان استفاده نمی‌کنند ودر آدرس وب سایتشان نشان “.edu” دارند.
- مدت زمان قبول مقاله چقدر طول می‌کشد؟ اکثر کنفرانسهای طعمه‌جوبا وعده دادن زمان چرخش سریع برای مقالات، دانشگاهیان بی‌خبر را فریب می‌دهند.
- آیا همایش جوایزی را برای پژوهشگران و مقاله‌ها در نظر گرفته است ؟ از کنفرانس‌هایی که نوید تعداد زیادی از جوایز را می‌دهند، احتیاط کنید.
- آیا برگزارکنندگان همایش قول چاپ مقاله را می‌دهند؟ اکثر کنفرانسهای معتبر تضمین نشر ندارند.
- آیا از نظر هیات تحریریه تنوع جغرافیایی وجود دارد؟ اگر همه اعضای هیات از یک محل هستند، این می‌تواند نشانه یک کنفرانس طعمه‌جو باشد.
- آیا هیات تحریریه در مورد خود اطلاعات علمی ارائه می‌دهند؟
- آیا شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد اعضای بررسی یا هیات تحریریه واجد صلاحیت تحصیلی نیستند تا بتوانند روند بررسی را انجام دهند؟
ابتکارات در برابر کنفرانسهای طعمه‌جو
در کنار کنفرانسهای طعمه‌جوی زیادی که وجود دارد، ابتکاراتی نیز در دست است که محققان را برای اجتناب از این همایش‌ها راهنمایی می‌کند : تشکیلاتی بنام ” تی. سی. ای ” ( فکر کن. چک کن. شرکت کن.) وجود دارد که به محققان و دانشگاهیان کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند که آیا این کنفرانس مشروعیت دارد یا نه. این تشکیلات دستورالعمل‌هایی را در این زمینه برای محققان فراهم کرده است تا آنها در شناسایی همایش‌های طعمه جو کمک و هدایت کند.
از دیگر ابتکارات، لیست‌هایی است که خیلی ساده اسامی کنفرانسهای طعمه‌جو را آورده اند و معروفترین آنها لیستی است که توسط “جفری بیل” تهیه و منتشر شده است . وی یک کتابدار و محقق در دانشگاه کلرادو است. بیل، که یک متخصص برجسته در زمینه شناسایی کنفرانسهای طعمه‌ربا است، ساعت‌هایی بیشمار و تلاش فراوانی را در تهیه یک لیست مفصل از این کنفرانس‌ها صرف کرده است. کنفرانسهای مذکور فقط به درد وسوسه کردن محققان تازه کار میخورد.
تأثیر بر جامعه دانشگاهی
تأثیر کنفرانسهای طعمه‌جو بر جامعه دانشگاهی بسیار چشمگیر است. گذشته از دروغ، بزرگترین مشکل اینگونه کنفرانس‌ها و مجلات جعلی این است که فاقد نظارت کامل است و کنترل کیفیت پایینی دارد . بیشتر سازمان‌های طعمه‌جو حتی کار بازنگری را هم انجام نمی‌دهند. حتی بدتر این است که پژوهش‌های زیر استاندارد را هم رد نمی‌کنند. این کنفرانس‌ها با پر کردن دنیای دانشگاهی از ژورنالهای جعلی، کار یافتن پژوهش‌های قانونی و معتبر را سخت تر می‌کنند.
کنفرانسهای طعمه‌جوهمچنین با برگزاری چنین همایش‌هایی در نقاط دور افتاده جهان، وقت و هزینه پژوهشگران را هدر می‌دهند. علاوه بر این، این کنفرانس‌ها مثل زالو از محققان جوان، بخصوص در کشورهای در حال توسعه ، تغذیه می‌کنند. به این ترتیب نه تنها از محققان جوان بهره می‌گیرند بلکه کار تشخیص تحقیقات خوب از بد راهم دشوار می‌کنند.
بنابراین، محققان باید از چنین کنفرانس‌هایی به هر قیمتی پرهیز کنند. با این وجود، بسیاری از محققان در دام طعمه‌های تبلیغاتی و بسته‌های جذابی که ارائه می‌شود می‌افتند. گاه شده است که حتی محققان کارآزموده نیز طعمه‌ی چنین کنفرانس‌هایی شده اند.
پس، آیا شما در یک کنفرانس طعمه‌جو قربانی شده اید؟ آیا در کنفرانسی شرکت کرده اید که معلوم شده شکارچی است؟ نظرات خود را در زیر با ما در میان بگذارید !
