page contents
بلاگجست‌وجوی منابع و اطلاعات

قفل کودک اینترنت و تاثیر آن بر پژوهش

چند روزی است که با پدیده نوظهور فعالسازی قفل کودک اینترنت برای تمام ایرانیان مواجه شده‌ایم به نظر می‌رسد این تدبیر در راستای طرح صیانت باشد. در این مقاله به این پدیده از دیدگاه پژوهش می‌پردازیم.

چند روزی است که با پدیده نوظهور فعالسازی قفل کودک اینترنت برای تمام ایرانیان مواجه شده‌ایم به نظر می‌رسد این تدبیر در راستای طرح صیانت باشد. در این مقاله به این پدیده از دیدگاه پژوهش می‌پردازیم.

جست‌وجوی ایمن یا Safe Search قابلیتی است که در موتورهای جست‌وجوگر وجود دارد. این قابلیت از بازیابی نتایج جنسی و خشن جلوگیری می‌کند. در این شیوه سن کاربر زیر 18 سال تنظیم می‌شود و این تنظیم موجب فیلترشدن نتایج می‌شود.

چنین تدبیر و قابلیتی به خودی خود بد نیست و گاهی ضروری نیز هست. اما اتفاقی که رخ داده این است که تمامی یک ملت زیر 18 سال و نابالغ درنظر گرفته شده‌اند.

از 21 تیرماه زمزمه‌هایی به گوش رسید که نتایج موتورهای جست‌وجوی گوگل و بینگ دستخوش تغییر شده است. لازم به ذکر است که گوگل و بینگ پرکاربردترین موتورهای جست‌وجو‌گر در سطح وب هستند.

در خبرگزاری‌ها و سایت‌های مختلف مرتبط با حوزه IT هم آمده است که این تنظیمات روی اپراتورهای ایرانسل و همراه اول ایجاد شده که در حال بسط به سایر خدمات‌رسانان اینترنت هم هست.

«حسین درواری» کارشناس شبکه و امنیت بیان کرده‌است که به احتمال زیاد این تنظیمات از لایه‌های بالاتر از سطح اپراتورها اعمال شده است و به نوعی  DNS Hijacking است. وی می‌گوید: «الان به جای اینکه شما یک IP مثل ۱۰.۱۰.۳۴.۳۵ دریافت کنید، یک IP از سیستم دستکاری شده دریافت می‌کنید که توسط گوگل و بینگ برای مدارس و کودکان در نظر گرفته شده است.»

گرچه این اتفاق از نظر امنیتی مشکلی برای کاربران ایجاد نمی‌کند اما مسئله این است که کل کشور کودک درنظر گرفته شده و دیگر کاربران کنترل تنظیمات Safe Search را ندارند. مسئله بعدی که ایجاد می‌شود ترافیک بالا به سمت یک IP خاص است. پس طبیعی است که با این محدودسازی کیفیت و سرعت اینترنت به طرز محسوسی کاهش یابد.

پس از دیدن و شنیدن این خبرها بر آن شدم تا این مسئله را از دیدگاه پژوهشی ارزیابی کنم. از این رو بر در این مقاله به این پدیده از دیدگاه جست‌وجوهای پژوهش‌محور می‌پردازم.

کاربرد موتورهای جست‌وجو برای پژوهشگران

اینجا این سوال مطرح می‌شود که آیا فعالسازی قفل کودک اینترنت در امور پژوهشی نیز تاثیر دارد؟

مشاهدات و تجربیات زیسته بسیاری از پژوهشگران به ویژه پژوهشگران جوان حاکی از آن است که در شروع اطلاع‌یابی از موتورهای جست‌وجو استفاده می‌کنند. به ویژه دانشجویان برای رسیدن به درکی ساده‌تر از مفاهیم پیچیده از موتورهای جست‌وجوی عمومی مانند گوگل یا بینگ استفاده می‌کنند.

این رویکرد را نمی‌توان نادرست دانست چرا که پژوهش در طیف‌های مختلف ممکن است روی دهد. اگر ما پژوهش را جریان عادی زندگی بدانیم باز هم کاربران معمول برای نیازهای روزمره خود به آن مراجعه می‌کنند.

در این میان دانشجویان کارشناسی و پژوهشگران جوان را هم داریم که به منظور رسیدن به پیش‌زمینه دانشی مناسب و دریافت اطلاعات کلی درباره موضوع خود از گوگل شروع می‌کنند.

پس به نظر می‌رسد که این تصمیم‌گیری بر عملکرد پژوهشی و دریافت اطلاعات با هدف پژوهش نیز تاثیرگذار خواهد بود. از این رو در این مقاله به بررسی ساده‌ای در این زمینه پرداختم تا ببینم که این تغییرات تا چه اندازه مشهود است.

برای بررسی کلیدواژه Sexually transmitted diseases که در حوزه پزشکی کاربرد دارد انتخاب کردم. این کلیدواژه را بدون هیچ محدودسازی در حالت‌های مختلف در گوگل جست‌وجو کردم:

  • جست‌وجو در گوگل به صورت معمولی با سرویس شاتل
  • جست‌وجو در گوگل با اپراتور‌ همراه اول
  • جست‌وجو در گوگل در حالت ناشناس با سرویس شاتل
  • جست‌وجو در گوگل با فعال‌سازی ف*ی*ل*ت*ر*ش*ک*ن با سرویس شاتل

با توجه به اینکه این بررسی بابی برای آغاز بررسی و تحلیل‌های بیشتر است تنها معیار تعداد نتایج درنظر گرفته شد. لذا بر همین اساس نتایج این بررسی در ادامه توضیح داده خواهد شد.

نتایج حاصل از بررسی جست‌وجوی پژوهشی

ابتدا کلیدواژه Sexually transmitted diseases را به صورت کاملا معمولی با سرویس شاتل سرچ شد. که نتیجه حاصل در تصویر1 مشاهده می‌شود.

همانطور که ملاحظه می‌کنید نتایج بازیابی در این حالت 90100000 نتیجه است. این سرچ با اپراتور شاتل انجام شده است. مشاهده می‌شود که فعال بودن قفل کودک اینترنت در گوشه راست مرور نمایش داده می‌شود.

کودک انگاری تمام کشور

تصویر۱: جست‌وجو در گوگل به صورت معمولی با سرویس شاتل

در گام بعدی باز هم کلیدواژه Sexually transmitted diseases بدون تغییر تنظیمات دسترسی در گوگل این بار با اپراتور همراه اول جست‌وجو شد.

تصویر۲ نشان می‌دهد که تعداد نتایج اپراتور همراه اول با شاتل تفاوتی ندارد.

قفل کودک برای اینترنت ایرانیان

تصویر۲: جست‌وجو در گوگل با اپراتور‌ همراه اول

در گام سوم به سراغ تنظیمات ناشناس مرورگر رفتیم. شاید این توضیح برای دوستانی که با این تنظیمات آشنا نیستند لازم باشد. مرورگرها این امکان را به کاربران می‌دهند که خود را در حالت ناشناس قرار دهند.

اگر به صورت مشترک با افراد دیگر از یک سیستم استفاده می‌کنید «حالت ناشناس» باعث می‌شود که وب‌گردی‌های شما خصوصی نگهداشته شود. در این حالت سوابق مرورگر، کوکی‌ها، داده‌ها یا اطلاعاتی که در فرم‌ها وارد کرده‌اید در مرورگر ذخیره نمی‌شود.

در هر صورت مجددا کلیدواژه Sexually transmitted diseases در حالت ناشناس مرورگر در گوگل سرچ شد. نتایج بازیابی بدون هیچ تفاوتی با دو گام پیشین مشاهده شد که در تصویر۳ ارائه شده است.

قفل کودک اینترنت و تاثیر بر پژوهش

تصویر۳: جست‌وجو در گوگل در حالت ناشناس با سرویس شاتل

در گام چهارم اما اتفاق دیگری رقم خورد که نتایج را تغییر داد. در گام چهارم جست‌وجو همزمان با فعالسازی ف*ی*ل*ت*ر*ش*ک*ن انجام شد که با تغییر آی‌پی همراه است. در این حالت نتایج به بیش از ۹۹۰۰۰۰۰۰ میلیون رسید. تصویر۴ نتیجه حاصل از این جست‌وجو را نشان می‌دهد.

شکستن قفل کودک سرچ گوگل

تصویر۴: جست‌وجو در گوگل با فعال‌سازی ف*ی*ل*ت*ر*ش*ک*ن با سرویس شاتل

راهکار غیرفعال کردن سرچ ایمن در کروم

زومیت راهکاری برای غیرفعال کردن سرچ ایمن در کروم ارائه داده که در ادامه می‌آید. با توجه به اینکه این گزینه هنوز کاملا تست نشده و عملکرد آن در نسخه‌های مختلف بازخوردهای گوناگون داشته است شاید در سیستم عامل‌های مختلف جواب ندهد. در عین حال به عنوان راه حل ارائه می‌شود.

برای غیرفعال کردن SafeSearch در مرورگر کروم مسیر زیر را دنبال کنید:

Settinn – Privacy and Security – Security

در پنجره امنیتی آیتم Use secure DNS را روشن کنید. سپس گزینه With را انتخاب کرده از منوی کشویی CloudFlare را برگزینید. در پایان کش مرورگر را پاک کنید تا SafeSearch به طور کامل غیرفعال شود.

غیرفعال کردن safesearch‌ در کروم

اگر بنا باشد این تصمیم و دستور مداوم اجرا شود شاید راهکار ارائه شده دوام چندانی نداشته باشد. باید دید تا چه میزان بر تصمیم خود راسخ هستند.

نتیجه‌گیری و بحت

همانطور که در تصاویر مشاهده کردین در تمامی حالت‌ها گزینه SafeSearch On در سمت راست مرورگرها روشن است و نتایج کاملا یکسانی برای یک کلیدوازه مشاهده می‌شود. تنها زمانی که کاربر از ابزارهای تغییر آی‌پی استفاده کند این تنظیمات غیرفعال می‌شود. در اینجا ما با دو رویداد دیگر مواجه خواهیم که قضاوت بد و بدتر بودن را به دوستان واگذار می‌کنم. در صورت ادامه روند قفل کودک اینترنت دو حالت زیر متصور است:

  • حالت اول اینکه محدودسازی‌ها ادامه خواهد یافت و تمامی ابزارهای تغییر آی‌پی از کار خواهند افتاد.
  • حالت دوم اینکه تمامی کاربران از این ابزارها استفاده خواهند کرد و شیوع استفاده از این ابزارها بسیار فراگیرتر از گذشته خواهد شد.

به نظر شما هریک از این حالت‌ها چه نتایجی را عاید جامعه خواهد کرد؟

هر یک از این حالت‌ها چه عواقبی برای آموزش، پژوهش و پرورش و تربیت خواهد داشت؟

به طور قطع این بررسی را نمی‌توان یک پژوهش کامل و جامع دانست بلکه تنها بابی برای اندیشیدن بود. از همه دوستانی که ما را از نظرات و دانش خود در این زمینه بهره‌مند می‌کنند پیشاپیش سپاسگزارم.

 

بخشی از محتوای این مقاله از سایت دیجیاتو نقش برداشت شده است.

مشاهده بیشتر

شهربانو صادقی گورجی

شهربانو صادقی گورجی هستم. کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی. قصد دارم تجربیات ۲۰ ساله خودم رو در حوزه مهارت‌های سواد اطلاعاتی و جستجو و بازیابی منابع به دانشجویان و پژوهشگران منتقل کنم. امید است با تجهیز به مهارت‌های دانشی، زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان رقم بزنیم و جامعه دلخواهی را بسازیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا