ابزارهای ویرایش متن فارسی

شما چه به عنوان نویسنده حرفه‌ای چه به عنوان نویسنده مبتدی هنگام نگارش مطلب (علمی یا غیرعلمی) نیاز است همزمان به دو نکته توجه کنید:

• تمرکز بر محتوا و جامعیت و مانعیت نوشتار
• توجه بر علایم نگارشی و درستی نگارش

تمرکز همزمان به هردو مقوله احتمالا از سرعت کار شما خواهد کاست. بنابراین برخی از ابزارهای هوشمند در کنار شماست تا بتوانید با خیال راحت بر محتوا و درستی نوشتار خود تمرکز کنید. پس شما در نقش نویسنده حرفه‌ای یا تازه‌کار به ابزارهای ویرایش متن فارسی نیاز دارید.

این ابزارها به عنوان دستیاران پژوهشگر عمل می‌کنند که فرایند نگارش پژوهش را تسهیل می‌کنند. در ادامه به معرفی این ابزارها و بیان ویژگی‌های آنها در بسترهای آنلاین و غیرآنلاین می‌پردازیم.

ویراستار آنلاین آرنگ

ویراستار آنلاین آرنگ علاوه بر ویرایش برخط که از طریق سایت در دسترس است، افزونه مخصوص ورد هم دارد که پس از تهیه روی نرم‌افزار ورد نصب می‌شود. از جمله مواردی که در سایت آرنگ برای ویرایش متن فارسی ذکر شده است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تصحیح غلط‌های املایی متداول
• ویرایش فاصله و نیم‌فاصله‌ها به صورت هوشمند
• اصطلاح فاصله‌گذاری‌های استاندارد بین کلمات جدا از هم و عبارت‌های به هم پیوسته با نیم‌فاصله مثل: باستان‌شناسی
• تبدیل اعداد انگلیسی و عربی به فارسی
• فارسی کردن حروف عربی مثل ک و ی
• تبدیل علامت‌های ویرگول و علامت سوال و نقطه ویرگول و … که به انگلیسی نوشته شده به فارسی
• نشانه‌گذاری به همراه رعایت فاصله به صورت فنی و استاندارد
• حذف فواصل اضافی در متن
• اضافه کردن همزه و تنوین به کلماتی مانند: تأثیر – مؤثر – عمدتاً

لازم به ذکر است که نسخه آنلاین این ابزار کاملا رایگان در اختیار شما قرار دارد. نمونه‌ای ویرایش متن به وسیله این ابزار در تصویر زیر نشان داده شده است:

ابزار آنلاین ویراست‌لایو

نرم‌افزار ویراستیار

ویراستیار افزونه‌ای است که روی ورد ۲۰۰۷، ۲۰۱۰ و ۲۰۱۳ نصب می‌شود و برای استفاده کاربران فارسی‌زبان طراحی شده است. از قابلیت‌های ویراستیار می‌توان به اصلاح خطاهای املایی، اشتباهات ویرایشی و نشانه‌گذاری، و نیز استانداردسازی متون فارسی اشاره کرد. ویراستیار به سفارش دبیرخانهٔ شورای عالی اطلاع‌رسانی تولید شده است و به‌صورت رایگان و متن‌باز عرضه می‌شود.

صفحه اصلی ویراستیار و راهنمای اصلاحات

دانلود نرم‌افزار ویراستیار

نرم‌افزار پاکنویس

با توجه به محدودیت موجود در ویراستیار برای ویرایش متن فارسی، تیم دیگری افزونه پاکنویس را ارائه داد تا کاربران بتوانند از ویرایش فارسی روی ورد 2013، 2016، و 2019 هم استفاده کنند.

لازم به ذکر از که کاربران با ثبت‌نام رایگان از این افزونه می‌توانند به راحتی استفاده کنند. پس از نصب این افزونه، آیکون آن در ورد ظاهر می‌شود.

بعد از کلیک روی افزونه در ورد، صفحه پاکنویس برای شما با آیکون‌هایی که در تصویر زیر می‌بینید نمایش داده می‌شود.

ویژگی‌های این افزونه به شرح زیر است:

• اصلاح انواع خطاهای نگارشی
• افزونه قابل نصب روی وُرد ۲۰۱۳، ۲۰۱۶ و ۲۰۱۹
• بانک واژگان به‌روز و پشتیبانی از واژه‌های جدید (مانند واتس‌اپ، برجام، کرونا و …)
• واژه‌نامه شخصی با امکان دسترسی از سیستم‌های مختلف
• به‌روزرسانی‌های پیاپی و ارائه مرتب نسخه‌های جدید با امکانات بیشتر
• پشتیبانی برخط از کاربران نرم‌افزار

راهنمای نحوه استفاده از این افزونه را در این صفحه ببینید.

غلط‌یاب ورد

این امکان در ورد 2013 و 2016 وجود دارد که با اعمال تغییراتی از غلط‌یاب موجود در ورد برای زبان فارسی استفاده شود. با توجه به اینکه راهنماهای خوبی در وب وجود داشت شما را به استفاده از این راهنماها ارجاع می‌دهم:

• راهنمای نصب  بسته‌ی غلط‌یاب فارسی در ورد
• راهنمای فعالسازی و استفاده از غلط‌یاب فارسی ورد

اشکالی که این روش دارد این است که حتما باید نسخه ورد و ویندوز با تنظیمات بسته نرم‌افزاری مطابقت داشته باشد در غیر اینصورت فعال نخواهد شد.

ویراستار آنلاین پینگو

لینک به صفحه

ویراستار پینگو، براساس دستور خط و فرهنگ املایی مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی متون را بررسی کرده و تمامی نویسه‌های متن را با استانداردهای موجود مطابقت می‌دهد. بطور کلی می‌توان گفت که ویراستار پینگو به شما کمک می‌کند تا ویرایش متن فارسی را به خوبی انجام دهید. همچنین این اطمینان داده می‌شود که هیچ بخشی از متن‌های شما ذخیره نمی‌شود و پردازش متون بر روی مرورگر انجام خواهد شد.

با استفاده از این ابزار امکان اصلاح موارد زیر وجود دارد:

• ۱- تبدیل نویسه‌های عربی به فارسی مثل کاف و یای عربی
• ۲- تبدیل نویسه‌های انگلیسی رایج در فارسی به معادل صحیح فارسی. برای مثال تبدیل کامای انگلیسی(,) به ویرگول فارسی(،) و یا استفاده از نقطه ویرگول(؛) به جای semicolon(;)
• ۳- تبدیل اعداد عربی و انگلیسی و علائم ریاضی به معادل فارسی
• ۴- تصحیح فاصله‌گذاری‌ها با رعایت تنها یک فاصله بین هر کلمه
• ۵- استفاده از نشانه «ی» به جای «همزه» در ترکیباتی مثل «سیاره‌ی مشتری»
• ۶- تبدیل فاصله به نیم‌فاصله بین پیشوندها و پسوندهایی مانند «می»، «تر»، «ترین» و …
• ۷- تصحیح فاصله بین نشانه‌گذاری‌ها و کلمات. برای مثال چسباندن ویرگول یا نقطه به کلمه‌ی قبل و درج یک فاصله با کلمه‌ی بعد
• ۸- تنظیم فاصله‌گذاری‌ها برای «گیومه»، {آکولاد}، [کروشه] و (پرانتز)
• ۹- حذف علامت تعجب و علامت سوال اضافی
• ۱۰- تبدیل سه نقطه به نویسه‌ی صحیح و اصلاح فاصله‌گذاری آن
• ۱۱- تبدیل دو علامت منهای پی‌در‌پی به خط کشیده‌ی کوتاه (–) و سه علامت منهای پی‌در‌پی به خط کشیده‌ی بلند (—)

معرفی کتاب‌

هرچند ابزارها با استفاده از هوش مصنوعی و برای تسهیل و تسریع در اصلاح اشتباهات نگارشی به خوبی عمل می‌کنند اما نمی‌توان به طور کامل بر آنها تکیه کرد. لازم از پژوهشگران با اصول نگارشی آشنا باشند تا کاستی‌های موجود در این ابزارها را با استفاده از دانش خود رفع کنند. از این رو در ادامه چند کتاب خوب در این زمینه معرفی می‌شود:

• کتاب دستور خط فارسی (نسخه نهایی) از انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی است که به رایگان در دسترس قرار دارد.
• کتاب فرهنگ املائی خط فارسی (نسخه نهایی) که این کتاب هم از انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی رایگان قابل دانلود است.

دانلود متن کامل دو کتاب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

علاوه بر دو مورد فوق منابع ارزشمند دیگری نیز در این زمینه وجود دارند که می‌توانید از آنها استفاده کنید. برای مشاهده اطلاعات بیشتر و درخواست خرید کتاب روی تصویر جلد کلیک کنید.