page contents
بلاگنشر و ارائه مقاله و پایان‌نامه

انواع کتاب‌های مرجع و کاربردهای آنها

منابع مرجع از جمله منابع اطلاعاتی ارشمندی هستند که در کارهای پژوهشی مهجور مانده‌اند. این مقاله کوتاه با هدف آشنایی دانشجویان و پژوهشگران تهیه شده است.

منابع مرجع از جمله منابع بسیار ازشمند و گران‌قیمت هستند که در کتابخانه‌ها موجود است. این نوع منابع برای مراجعه و دریافت پاسخ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

اطلاعات ارائه شده در این کتاب‌ها عمدتا به شکل‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. مثلا الفبایی، رده‌ای، موضوعی، تاریخی یا هر نوع دیگری که متناسب باشد.

معمولا برای کسب اطلاعات کلی و جامع از این منابع استفاده می‌شود.

انواع منابع مرجع

دانش‌نامه‌ها و دايره‌المعارف‌ها Encyclopedias: منابعی هستند که به صورت مختصر و کلی به یک موضوع می‌پردازند. برای اینکه دانش موضوعی خود را در حوزه مورد پژوهش خود افزایش دهید این مبابع بسیار کمک کننده هستند و دیدی جامع و از بالا به پایین برای شما ایجاد می‌کنند.

سرگذشت‌نامه‌ها  Biographies: اطلاعات زندگی افراد سرشناس ملی، بین‌المللی یا منطقه‌ای را ارائه می‌دهند. این منابع می‌توانند عمومی و تخصصی باشند. مثلا سرگذشت ریاضی‌دانان زن.

اصطلاح‌نامه‌ها Thesaurus: اصطلاح‌نامه‌ها مشابه واژه‌نامه‌ها هستند با این تفاوت که اصطلاحات مرتبط با یک واژه را نشان می‌دهند. مانند اصطلاح‌نامه ایرانداک که به صورت آنلاین منتشر می‌شود.

کتابشناسی ها Bibliography:  منابعی که کتاب‌های موجود در یک موضوع مشخص را فهرست‌بندی و ارائه می‌دهد. مثلا کتابشناسی خراسان تمامی کتاب‌های مربوط به خراسان را معرفی می‌کند. به این منبع کتابنامه هم می‌گویند. این منبع در صورتی که جدید باشد دیدی جامع از منابع کتابی موجود در یک حوزه موضوعی برای شما ایجاد می‌کند.

نمایه‌ها ( نمایه‌نامه‌ها ومقاله‌نامه‌ها) Indexe: فهرستی منظم از محتواهای کلیدی یک کتاب یا نوشته طولانی که آینه مطالب آن نوشته به شمار می‌رود. نمایه‌ها مکمل فهرست مطالب هستند که در انتهای کتاب‌ها ظاهر می‌شوند. معمولا نمایه‌ها الفبایی، رده‌ای یا تاریخی هستند. با مراجعه به نمایه‌های انتهای کتاب‌ها می‌توانید ببینید یک نام یا کلیدواژه در کدام صفحات کتاب آمده است.

واژه‌نامه‌ها Dictionaries: منابعی که معنای واژگان، ساختار دستوری، کاربردهای مختلف و ویژگی‌های یک واژه را نشان می‌دهند. فرهنگ لغت‌ها می‌توانند مختصر یک جلدی یا مفصل و چند جلدی باشند. واژه‌نامه‌ها چندزبانه یا یک زبانه هستند. علاوه بر این برخی از فرهنگ واژگان به موضوعات خاصی اختصاص دارد. مثلا واژه‌نامه حقوق یا ریاضیات. برای معادل‌یابی کلیدواژه‌‌های یک موضوع می‌توانید از این منبع استفاده کنید.

منابع جغرافیایی : منابعي که اطلاعات ارزشمندی در زمینه نام‌ مکان‌های جغرافیایی به شما ارائه می‌دهند. مانند اطلس‌ها، نقشه‌ها، جاینامه‌های جغرافیایی، گیتاشناسی‌ها. منابع مسافرتی هم از جمله منابع جغرافیایی به حساب می‌آیند مثل راهنمای ایرانگردی یا جهان‌گردی.

دستنامه‌ها Handbook: نوعی از منبع مرجع که قواعد ریز و نکات اصلی یک موضوع را بیان می‌کند مثل قواعد فهرست‌نویسی یا دستنامه‌های حقوقی.

دستورنامه ها Manual: راهنمای عملی انجام یک فرایند را بیان می‌کند. در حوزه‌های فنی و مهندسی کاربردهای زیادی دارد.

راهنماها Directories: درباره شرکت‌ها، سازمان‌ها و یا ادارات اطلاعات کامل را بیان می‌کند. اینکه در چه زمانی تاسیس شده‌اند، در کجا واقع هستند، شماره تماس و ….

سالنامه‌ها Almanac and Yearbook: منابعی که داده‌ها و آمارهای مختلف کشور را در زمینه‌های گوناگون دسته‌بندی و ارائه می‌کند. مثل آمارهای کشاورزی، اقتصادی، آموزشی، جمعیت و … که در سالنامه آماری کشور منتشر می‌شود. این منابع اطلاعات ارزشمندی برای پژوهش‌های داده‌محور ارائه می‌دهند.

گاهنامه‌ها: فهرستی از رویدادها و وقایع که به ترتیب تاریخ در یک منبع منتشر می‌شوند.

مشاهده بیشتر

شهربانو صادقی گورجی

شهربانو صادقی گورجی هستم. کارشناس ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی. قصد دارم تجربیات ۲۰ ساله خودم رو در حوزه مهارت‌های سواد اطلاعاتی و جستجو و بازیابی منابع به دانشجویان و پژوهشگران منتقل کنم. امید است با تجهیز به مهارت‌های دانشی، زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان رقم بزنیم و جامعه دلخواهی را بسازیم.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا