حتما شما با اصطلاحاتی که برای رویدادهای علمی به کار می‌برند روبرو شده‌اید. مثل: سمینار٬ کنفرانس، همایش، کنگره٬ کارگاه٬ فراخوان، سمپوزیوم، گردهمایی، میتینگ. ولی تفاوت این مفاهیم چیست؟ چه آیتم‌هایی باعث می‌شوند که بین این گوناگونی رویدادها تمایز قائل شویم.
برخی از نظر ماهیت بسیار بدیهی و مشخص هستند ولی چند مورد اینقدر به هم نزدیکند و به جای هم بکار برده می‌شوند که ماهیت واقعی آنها نامشخص باقی می‌ماند. در این مقاله به طور خلاصه تعریف کاربردی هریک از این رویدادها را بیان می‌کنیم. در دل این تعاریف می‌توانید ویژگی و تفاوت هریک را بازشناسی کنید.
سمینار:
ازنظر ریشه‌شناسی، واژه سمینار یک واژه لاتین است. هرچند که به طور کلی در زبان فارسی به این مفهوم، درس گروهی گفته می‌شود، ولی فرهنگستان ادب فارسی، معادل “همکاوی” را برایش درنظر گرفته‌است.
درس گروهی یا همکاوی به نوعی از درس‌های دانشگاه گفته می‌شود که استاد واحد معین ندارد و سخنرانی استاد حول موضوع خاصی انجام می‌شود.
همچنین دانشجویانی که تحت راهنمایی یک استاد در موضوع خاصی پژوهش می‌کنند، نتایج آن را به صورت سخنرانی ارائه می‌دهند.
معمولا در سمینارها شرکت‌کنندگان هم در بحث اصلی مشارکت می‌کنند و ارائه‌دهندگان، بیشتر نقش تسهیل‌گر و هدایت‌کننده را دارند.
گاهی اوقات هم این مشارکت فقط به پرسش و پاسخ میان شرکت‌کنندگان و ارائه‌کنندگان سمینار محدود می‌شود.
با تعریف ارائه شده می‌توان جلسات دفاع پایان‌نامه را به نوعی سمینار به حساب آورد.
اگر بخواهیم به طور خلاصه تعریفی از سمینار ارائه دهیم می‌توانیم بگوییم:
رویدادی که دانشجویان تحت راهنمایی یک استاد در رشته خاصی سخنرانی‌هایی را در زمینه رشته خود ارائه می‌دهند.
کنفرانس:
کنفرانس در اصل یک اصطلاح فرانسوی است. به یک نوع تجمع گفته می‌شود که راجع به یک موضوع بحث یا سخنرانی می‌کنند.
اصطلاح کنفرانس اغلب مترادف با همایش به کار برده می‌شود.
در فرهنگ دهخدا کنفرانس به این شکل تعریف شده است:
اجتماع گروهی از متخصصان فن برای شور و بحث در مسائل فنی؛ اجتماع سیاستمداران، رؤسای دول و وزیران، به منظور حل یک مسئله سیاسی، داخلی یا بین‌المللی.
فرهنگ معین نیز تعریف زیر را برای کنفرانس به کار برده است:
انجمن سیاسی که از سران دولت یا نمایندگان سیاسی آنان تشکیل شود؛ جلسه‌ای رسمی با تعداد شرکت کنندگان معدود که در آن یک یا چند نفر سخنرانی می‌کنند و پس از بحث و مذاکره تصمیماتی اتخاذ و گاه قطعنامه‌ای صادر می‌شود، اجلاس، فراهمایی.
به طول خلاصه می‌توان برای کنفرانس به عنوان یک رویداد علمی تعریف زیر را درنظر گرفت:
رویدادی که در آن فردی مطالب علمی خود را براي ديگران بيان می‌کند. کنفرانس کوچکتر از کنگره است و از نظر زمانی هم کوتاهتر است.
همایش:
شاید متداول‌ترین نوع رویدادهای علمی، همایش باشد. در فرهنگستان ادب فارسی همایش به این صورت تعریف شده است:
“نشست‌هایی که شرکت‌کنندگان در آنها نمایندگان دولت‌ها و سازمان‌ها یا متخصصان امور فرهنگی و ادبی و اجتماعی و سیاسی هستند و برای بحث و تبادل نظر و تصمیم‌گیری درباره‌ی موضوعی خاص گرد هم می‌آیند. چنین نشست‌هایی در سطح ملی یا بین‌المللی و به‌صورت دائمی یا موقت، برگزار می‌شوند.”
سایت ایوند با ارائه پرسشنامه و جمع‌بندی نتایج حاصل از آن تعریف زیر را برای همایش استخراج کرده‌است:
“همایش یک رویداد است که شخصیت‌های حقیقی یا حقوقی آن را برای بحث و تبادل نظر پیرامون یک موضوع خاص برگزار می‌کنند. در طول مدت این رویداد که معمولا بین چند ساعت تا یک روز کامل است، چندین نفر سخنرانی می‌کنند و تعدادی از افراد شرکت‌کننده -معمولا بین 100 تا 300 نفر- این صحبت‌ها را می‌شنوند. ممکن است برای پرسش و پاسخ نیز زمانی در نظر گرفته شود.”
رویدادی که تخصصی و معمولا دارای مهمان های سطح بالا هستند.
کنگره:
کنگره یک اصطلاح فرانسوی است که وارد زبان فارسی شده‌است. لغت‌نامه دهخدا تعریف زیر را از کنگره ارائه داده‌است:
“مجمعی از سران دولت، نمایندگان ممالک یا دانشمندان که دربارهٔ مسایل سیاسی، اقتصادی، علمی و غیره بحث کنند را کنگره می‌گویند.”
فرهنگ لغت معین هم در تعریف کنگره آورده است: “مجلسی متشکل از نمایندگان چند دولت یا عده ای دانشمند برای بحث و گفتگو، همایش.”
از نظر لغوی، کنگره به معنای گردهم آمدن تعداد افراد بیشتری در حدود چندین هزار نفر است که در حیطه تخصصی مشابه علمی، حرفه‌ای، فرهنگی و دیگر زمینه‌ها به‌منظور تبادل نظر و ایده‌ها دورهم جمع می‌شوند.
کنگره اغلب در خصوص تبادل‌نظر در مورد موضوع یا مسئله خاص است و به‌منظور حل یا بیان نقطه نظرات برگزار می‌شود. برخی از کنگره‌ها می‌تواند در چندین روز یا چندین جلسه برگزار شود که در اجلاس یا همایش همچنین گزینه‌ای وجود ندارد.
به طول خلاصه می‌توان گفت کنگره، نوعی رخداد علمی یا سیاسی است. این رخداد می‌تواند علنی و با حضور عموم انجام شود و یا غیر علنی و تنها با حضور سران مشخص.
فراخوان:
به معنای دعوت کردن است. مثلا دعوت برای شرکت در یک رخداد علمی یا انتشار مقاله در مجله و …
اصطلاح فراخوان را معمولا با عنوان مجله یا همایش می‌بینیم. در این مورد لازم است مسائل مربوط به کلاهبرداری پژوهشی را به خاطر داشته باشیم.
گردهمایی:
برای تمام رویدادهای علمی می‌توان از واژه گردهمایی استفاده کرد. این واژه به معنای دور هم جمع شدن یا جلسات گروهی که معمولا دارای هدف یا اشتراک رشته ای هستند ولی تاکید بر سخنرانی تخصصی نیست.
این اصطلاح نسبت به باقی مفاهیم عمومیت بیشتری دارد و هرگونه جمع شدن را شامل می‌شود.
سمپوزيوم:
سمپوزیوم یک اصطلاح یونانیست که معنی تلویحی آن دورهم نشستن با صفا و خوشی است.
معنای امروزی آن گردهمآیی تخصصی برای برگزاری سخنرانی، بحث و گفتگوهای گروهی است که دربارهٔ موضوع‌های ویژه و از پیش تعیین شده علمی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و غیره صورت می‌پذیرد.
این نوع گردهمایی با نتیجه‌گیری در پایان همراه است. عنصر اصلی در سمپوزیوم، موضوع واحد آن است. بنابراین به طور خلاصه سمپوزیووم نوعی مجمع است که با محوریت یک موضوع تشکیل می‌شود و سخنرانی‌ها در همان موضوع واحد انجام می‌شود.
هریک از شنوندگان می‌توانند در حکم سخنران هم عمل کنند ولی سخنرانی اصلی را اساتید فن انجام می‌دهند.
سمپوزیوم‌ها مانند مجلات کاملا تخصصی هستند و محیط ارتباطی کاملا رسمی و علمی است. معمولا بین 20 – 100 نفر شرکت کننده دارد. اما گاهی بیشتر هم می‌شود.
میتینگ یا نشست:
به هرنوع جلسه، گردهمایی و تجمع میتینگ گفته می‌شود. میتینگ‌ها معمولا غیررسمی و موقتی است. در هر زمان ومکانی می‌تواند تشکیل شود.
جمع شرکت کننده در میتینگ می‌تواند از 2 نفر یا بیشتر تشکیل شود. با توجه به رسمی نبودن این نوع گردهمایی، میزان صمیمیت بسیار بالاست.
گرچه بسیاری از میتینگ‌ها با اهداف سیاسی تشکیل می‌شود اما گاهی اوقات نیز هدف آن تبادل اطلاعات است و هر جمع بیش از ۱۵ نفر را شامل می‌شود.
کارگاه یا ورکشاپ:
از جمله دیگر رویدادهای علمی کارگاه است. کارگاه در لغت به معنی محل انجام کار، اتاق یا ساختمانی است که هم فضا و هم ابزار مورد نیاز برای ساخت یا تعمیر کالاهای ساخته‌شده را ارائه می‌کند.
در این رخداد به جای انتقال دانش، انتقال مهارت اهمیت زیادی دارد. افراد در این نوع رویداد فرصت دارند که با تعامل به شیوه خلاقانه مسئله را حل کنند.
در ابتدای تشکیل این رویداد، صمیمیت کم است اما با توجه به ماهیت تعاملی، کم کم صمیمیت افزایش میابد.
تعداد شرکت کنندگان این نوع رویداد از 5 تا 50 نفر متغیر است. چون تاکید این رخداد بر استفاده عملی از مهارتهاست محدودیت شرکت کننده دارد.
